Gen. Mamerto Natividad, Nueva Ecija – Representatives from the World Bank Group and Kalahi CIDDSS – NCDDP National Program Management Office (NPMO) recently conducted an Implementation Support Mission in Gen. Mamerto Natividad, Nueva Ecija.

According to Ms. Maria Loreto N. Padua, Social Development Specialist of the World Bank Group, “We call this a joint implementation support mission, we don’t just check or try to see what’s happening on the field, whether the sub-projects are implemented but more importantly we want to pick up insights from the community volunteers and local government units.”

Ms. Padua also mentioned that this is the first mission of World Bank in Region III.
The two groups visited two (2) barangays of Gen. Mamerto Natividad, and four (4) completed sub-projects.

The Kalahi CIDSS-NCDDP volunteers expressed their experiences and lessons learned as community volunteers of Kalahi CIDSS-NCDDP in the implementation of the program.

“Wala po kaming problema sa tagal ng proseso ng Kalahi, ang hiling lang namin ay sana tumagal ang programa dito sa sa aming bayan,” said Carmen Dela Cruz, 44, Bids and Awards Committee Chairperson of Brgy. Manarog, Gen. Mamerto Natividad, Nueva Ecija.

Kalahi CIDSS-NCDDP in Region III started in 2014. Gen. Mamerto Natividad is one of the three (3) municipalities covered by the program. During the 1st cycle there were 14 completed sub-projects and five (5) completed sub-projects on the 2nd cycle. At present they are in the implementation of the social preparation stage for the 3rd cycle.

The Kapit-Bisig Laban sa Kahirapan Compehensive and Integrated Delivery of Social Services-National Community-Driven Development Program is using a community-driven development approach which gives power to the community to analyze the problem in their community and the solution on it.

In thanking the World Bank and NPMO, Irene Crespo, Assistant Regional Director for Administration and Regional Program Manager of Kalahi CIDSS-NCDDP said, “We would like to extend our deepest gratitude and we are hoping that with your assistance, we can be more effective and more efficient in the implementation of the program in our Region, and our LGU partners will be more confident and inspired in adapting the CDD approach.” ### (Jeffrey D. Pelariza)

Nabigo man sila noong una, hindi naman sila sumuko at nagpatuloy pa rin pa rin silang maging volunteer ng programang Kapit-Bisig Laban sa Kahirapan-Comprehensive and Integrated Delivery of Social Services (Kalahi-CIDSS).

Nagbunga ang kanilang sama-samang pagkilos nang may malasakit dahil isa ang kanilang barangay sa na-prioritized o mabibigyan ng pondo ngayong ikalawang cycle ng programa.

Kaya labis ang pasasalamat ni Marilyn Evangelista, Barangay Sub-Project Management Committee Chairperson ng Barangay Baybayabas sa pagkakasatuparan ng kanilang proyekto. “Nagpapasalamat po kami sa Kalahi dahil magkakaroon na kami ng maayos at ligtas na tawiran papunta sa kabilang ibayo,” aniya.

Dahil pagsasaka ang isa sa pangunahing ikinabubuhay ng mga residente ng Barangay Baybayas, Talugtug, Nueva Ecija, napagkaisahan ng mga community volunteers at ng komunidad ang proyektong pagpapatayo ng tulay upang mapabilis at maging ligtas ang mga magsasaka patungo sa kanilang bukirin.

Ang proyekto ay inaasahang pakikinabangan ng may kabuuang 344 na kabahayan.

Ang programang Kalahi-CIDSS ng Department of Social Welfare and Development ay gumagamit ng Community-Driven Development approach, kung saan ay ibinibigay sa komunidad ang kapangyarihang tukuyin ang problema sa kanilang komunidad at kung ano ang nararapat na solusyon dito. ### (Jeffrey D. Pelariza)

“Huwag nating sirain ang ating kinabukasan, at ang kinabukasan ng bayan,” ito ang mismong pangungusap ni Dianne Kate B. Chumatay, 12, 2017 Pantawid Exemplary Child, sa kakatapos lamang na 2017 Regional Search for Pantawid Exemplary Child na ginanap sa WalterMart, San Agustin, City of San Fernando, Pampanga.

Ang mensaheng ito ni Dianne Kate ay nakaangkla rin sa Tema ng naturang Regional State na “Bata May Magagawa Ka, Iligtas ang Sarili at Bayan sa Droga.”

Layunin ng naturang patimpalak na kilalanin ang mga natatanging exemplary children ng Gitnang Luzon. Si Jhon Lawrence A. Soriano mula sa Maria Aurora, Aurora ang s’yang kinilala bilang first runner-up; si Justin Lee J. Ruiz ng Limay, Bataan; si Clarence Isaac C. Mindo ng Malolos City, Bulacan, na s’ya namang kinilala bilang second runner-up; si Joyce Ann Z. Tagle mula sa Sta. Rosa, Nueva Ecija; si Mark Joshua M. Enteria mula sa San Simon, Pampanga; si Roxanne Gail D. Guevarra mula sa Concepcion, Tarlac; at si Dianne Kate B. Chumatay mula sa Sta. Cruz, Zambales.

Si Dianne Kate, kasama ng mga kapwa niya exemplary child ay ang magiging katuwang ng DSWD sa pagpapaingay at pagpapatibay ng adbokasiya ng ahensya na dapat lahat ng bata at lahat ng Pilipino ay malaya mula sa gutom at kahirapan, may pantay na karapatan sa oportunidad, at ‘yan ay sa tulong ng patas, mapayapa, at may patay na pagtinging lipunan.

Sapagkat ang mga bata ay ang ating potential responsible partners in nation-building, responsibilidad ng gobyerno na siguruhin na sila ay mabigyan ng kompleto, tama at angkop na pasilidad kung saaan sila makakakuha ng kaalaman at katalinuhan na kanilang kailangan sa pagpapaunlad ng kanilang mga sarili at ng lipunan. Para sa mas siguradong bukas. ### (Andyleen C. Feje)

Ang mga balakid sa buhay ay hindi hadlang sa pag-abot ng mga pangarap ng Ramirez Family mula sa Bataan. Isa sila sa mga Huwarang Pantawid Pamilyang naniniwalang ang edukasyon ang kanilang magiging susi para sa mas magandang kinabukasan.

Nagkaroon ng konsultasyon ang mga teachers, school coordinators, at health workers mula sa iba’t ibang bayan ng probinsya ng Tarlac, sa pangunguna ng DSWD Field Office III at DSWD Provincial Exntension Office, nitong ika-18 ng Setyembre, sa kabisera ng naturang probinsya. Ang naturang pagpupulong ay may kinalaman sa implementasyon ng Pantawid Pamilyang Pilipino Program o 4Ps.

“Layunin ng activity na ito na magkaroon ng re-orientation para na rin sa mga bagong school coordinators at municipal health workers, tugunan ang mga issues and concerns na hinaharap nila as our partner implementers, at gumawa ng venue kung saan pwedeng mai-share ng bawat schools and health centers ang kani-kanilang best practices,” bahagi ni Ms. Celina Tongson, Regional Compliance Verification Officer ng DSWD Field Office.

Isa sa mga lumutang na best practice ay ang pagpapahiram ng lupa ng isang eskwelahan sa mga magulang, pawang mga katutubong Aeta at 4Ps beneficiaries, upang mapagtaninam ng mga gulay tulad ng sitaw, petchay, sayote, at kalabasa, sa tulong na rin ng mga miyembro ng faculty ng naturang paaralan, at ng agricultural leader nito.

“Dahil ang bayan, ang market, mula sa amin ay 17 kilometers away, at dalawang oras at kalahati kapag nilakad ay pinagagamit namin ang lupa sa eskwelahan para matamnan ng mga magulang, na s’ya nilang binebenta o inuulam,” pagkuk’wento ni Mr. Ferdinand gregorio, Head Teacher I ng Dueg Resettlement Elem. School, ng Brgy. Dueg, San Clemente, Tarlac.

Ayon naman kay Kimberly Vergara, Regional Monitoring and Evaluation Officer ng DSWD Field Office III, ay napakalaking tulong ng mga ganitong pakikibahagi at pagtulong sa pagpapalaganap ng practice na may kinalaman sa communal at backyard gardening, na isa sa bagong inisyatibong nais palaganapin at pagyamanin ng programa. “Nasa vision ng DSWD ang hunger mitigation, at parte rin ‘to ng thrust and priorities ng present administration kaya naman through Family Development Session, we are promoting Bio-Intensive Gardening. Dahil mayroon ng grant for rice subsidy ay malaking bagay ang pakikituwang natin sa pagpo-promote ng communal gardening,” dagdag pa niya.

Ang Department of Education (DepEd) at Department of Health (DOH) ay dalawa sa aktibong ka-partner ng ahensya ng DSWD sa pag-iimplementa ng programang pantawid. Katulong ang DepEd sa pagtitiyak na ang mga anak ng benepisyaryo ng programa ay pumapasok at nag-aaral—mayroong attendance rate na hindi bababa sa 85%. Samantalang katuwang naman ang DOH sa pagtitiyak na ang mga buntis na miyembro ay mayroong post and pre-natal care, at ang mga bata at magulang ay regular na nagpapa-check up sa pinaka malapit na Rural Health Center/ Unit sa kanilang pamayanan. ### (Andyleen C. Feje)

“Hindi ka matatawag na social worker kung hindi mo ibibigay ang best mo, ang buong sarili mo sa paglilingkod. Kung may iilang hindi ka mapasunod at hihinto ka ay lahat ng nagawa mo na ay mababalewala,” bahagi ni Gng. Josephine Saclayan, Municipal Social Welfare and Development Officer (MSWDO) ng Bamban Tarlac, kasabay ng pagkukuwento niya ng mga naging sakripisyo sa trabaho mula pa ng pagputok ng Mount Pinatubo, bilang isang kawani ng gobyerno.

Tulad ni Gng. Saclayan, ay hindi matatawaran ang mga ginawa at ginagawa pang sakripisyo ng mga kawani ng gobyerno para sa mga nangangailangan, sa bulnerableng sektor, lalong-lalo na sa mga katutubo.

Sa bayan ng Bambam, magmula pa ng taong 1998 ay wala ng (recorded) na kaso ng mendicancy sa mga katutubong naninirahan dito. Ang hindi birong gawang ito ay napagtagumpay ng bayan sa tulong na rin ng mga proyektong bigay ng Local Government Unit (LGU) at partner National Government Organizations (NGOs) tulad ng University of Sto. Tomas (UST).

“Ang kailangan po ng mga kapatid nating katutubo ay edukasyon. Ang kailangan nila ay ligtas at libreng transportasyon upang sila ay makarating sa paaralan,” dagdag pa ni Gng. Saclayan. Kaya naman, ngayong buwan ng Setyembre ay nangangalap na ng datos ng mga elementarya at sekondaryang mabibigay nitong educational assistance, ang LGU. Plano ng munisipyo sa susunod na taon ay dagdagan ng isa pang “Love Bus” na esklusibo para sa mga estudyanteng Aeta sa Bamban, Tarlac na maghahatid-sundo sa kanila sa eskwela.
Ang “Love Bus” ay isang proyekto ng lokal na pamahalaan ng Bamban, sa pangunguna ng kanilang Local Chief Executive, na naglalayong magbigay ng agaran, libre, at may seguridad na transportasyon para sa mga mahihirap na mag-aaral na nakatira sa mga remote areas ng naturang bayan; hatid-sundo ang mga bata ng tatlong bus.

Dahil dito ay dumami ng mahigit 50% ang mga nag-aaral na bata sa Bamban, matapos ang pitong (7) na taong implementasyon. At higit pa riyan, ayon sa mga magulang ng mga bata ay hindi bababa sa P13,000.00 kada bata ang natitipid nila sa kada taon.
Ang bawat apat (4) na Sitio rin ng Barangay Anupul (Sitio Gayaman, Mabilog, Malasa, at Mauricia), na pawang mga katutubo ang naninirahan, ay mayroong mga kani-kaniyang Barangay Health Workers, Barangay Nutrition Scholars (BNS), at motorcycle services na kanilang nagagamit kapag may kailangan dalhin sa ospital. Kaya naman agarang nakakaabot ang mga health services sa kanilang mga pintuan. Mayroon ding dalawang Day Care Centers sa naturang barangay, at nakalatag na rin ang pagpapatayo pa ng dalawang Supervised Neighbourhood Play (SNP) sa dalawa pang barangay.

Kilala rin ang barangay Anupul bilang partner-community ng UST. “Kami dito sa Barangay Anupul ay partner-community na ng UST. ‘Di tulad ng adopted community, na dole out, kami ay may counterpart rin, hindi man monetary, sa bawat proyektong nilalaan sa amin,” pagpapaliwanag ni Gng. Lucia Guya, Day Care Center Worker ng Sitio Mabilog, Bamban, Tarlac. Sa tulong ng UST, mula ng taong 1998 ay nagkaroon na ng pagkakataong makapag aral muli ang mga matatandang katutubo, sa pamamagitan ng Distance Education o Radio-Based Instruction (RBI) Program (read more: http://www.deped.gov.ph/als/programs). ### (Andyleen C. Feje)

“Sa’yo magmumula ang pagbabago,” “Laban, bangon Pilipino,” “Sa tamang panahon, tagumpay ang idadamit sa’tin ng panginoon,” ay ang ilan sa mga hindi makakalimutang linya sa kauna-unahang Expanded Students Grant-in-Aid for Poverty Alleviation (ESGP-PA) Song Writing Contest na ginanap nitong ika-7 ng Setyembre 2017, sa WalterMart, San Agustin, City of San Fernando, Pampanga. Ito ay may temang “Aktibong pamahalaan at mamayan magkatuwang sa pagpapaunlad ng sarili at bayan.”

Layunin ng naturang patimpalak na ipamalas ang mga natatanging talento ng ESGP-PA grantees sa pag-awit at paglikha ng kanta, kasabay ng pangangalap ng magiging background music ng ahensya, ng DSWD Field Office 3, sa kanilang mga promotional videos at iba pang adbokasiya.

“Ipakita natin sa publiko how amazing it is, kaagano ka fulfilling ang magtulungan para sa kaunlaran ng bayan at mga mamamayan,” bahagi ni Assistant Regional Director for Administration (ARDA) Irene Crespo.

Ang Sulong Pinoy ng Aurora State College of Technology (ASCOT) ang ititanghal na “grand champion” ng naturang patimpalak. Ayon sa mga hurado ay sinasalamin nito ang mantra ng DSWD: Maagap, May Malasakit, at Mapagkalingang Serbisyo. Ginawaran naman ng ikalawang p’westo ang Sama-Sama Tayo ng Bulacan State University (BSU), at nasungkit naman ng Tayo Na Sa Bagong Umaga ng Pampanga State Agricultural University (PSAU) ang ikatlong p’westo. Nabigyang pagkilala rin ang Pagbabago Ay Parating Na ng Ramon Magsaysay Technological University (RMTU), Susi Sa Kinabukasan ng Tarlac Agricultural University (TAU), Kabataan Kumilos Ka ng Bataan Peninsula State University (BPSU), at Ang Yakap ng Tarlac State University (TSU).

“Today we both literally and figuratively hear the voices of the youth. Mga kabataan sabi nga ni Rizal ang s’yang pag-asa ng bayan. Kaya naman muli salamat, salamat sa pagbahagi ng inyong talento, at salamat na mag-uli sa mga susunod pang panahon ‘pagkat naniniwala kaming hindi sa pagsulat at pagkanta matatapos ang inyong kontribusyon sa bayan,” ani Ms. Tomasa T. Lirio, Regional Program Coordinator ng Pantawid Pamilyang Pilipino Program (o 4Ps).

“Bilang kabataan, dapat mayroon tayong layuning maisulong ang Pilipinas,” pagbibigay diin pa ni Allysa Angelica Carriaga, isang ESGP-PA Grantee, mula sa ASCOT.

Ang ESGP-PA ay isang partnership-program ng DSWD at Commission on Higher Education (CHED), kabahagi rin ang Department of Labor and Employment (DOLE) at Department of Budget and Management (DBM) na naglalayong magbigay ng may kabuuang P60,000.00 sa bawat napili at deserving college students sa ilalim ng 4Ps kada taon, na kanilang magagamit bilang stipend, pang-tuition, allowance, at pambili ng libro at ibang pang mga kailangan sa pag-aaral. ### (Andyleen C. Feje)

“Iwasan natin ang mercy compliance. Hindi natin gusto sa programa na isipin ng mga magulang at bata na kahit hindi sila pumasok sa eskwela ay makakakuha pa rin sila ng cash grant. Gusto nating turuan ang mga beneficiaries na pumasok araw-araw dahil naniniwala tayo sa ating mga benepisyaryo at naniniwala tayong malaki ang maitutulong ng pagpasok araw-araw sa pagkatuto ng mga bata.” Ito ang isa sa mga usaping binigyang diin ni Bb. Celina Tongson, Regional Compliance Verification Officer sa 2017 Pantawid Pamilyang Pilipino Program (o 4Ps) Consultation with Partners para sa probinsya ng Zambales na ginanap kamakailan sa Olongapo City.

Ang layunin ng naturang consultation meeting, ani G. Jasper Nicolas, Provincial Link ng 4Ps sa Zambales, ay ang makakalap ng reports mula sa mga partner implementers ng programa mula sa Department of Education (DepEd) at Department of Health (DOH). Dahil walang kakayahan ang DSWD Field Office III na i-orient ang lahat ng mga local partners ay naniniwala ito na ang mga piniling dumalong school principals, municipal health officers, at iba pa, ay ang magiging tulay ng ahensya para sa pagpapadaloy ng mga mahahalagang impormasyon hingil sa pagpapatupad ng programa, dagdag ni G. Nicolas.

Kung usapang “partner” lang din nama’y hindi binigo ang ahensya ng mga dumalo sa naturang konsultasyon. Ayon kay Bb. Jane P. Jose, School Principal ng San Miguel High School, sa San Antonio, Zambales, “Sa DepEd po ay may forever. Hindi namin sinusukuan ang mga bata para maibalik sila sa eskwela, gamit ang lahat ng possible interventions. Kaya ka-partner n’yo po kami sa laban na ‘to.”

Sinang-ayunan naman ito ng iba pang kabahagi sa plenaryo. Ayon pa sa kanila ay napakalaki ang naging ambag ng programang Pantawid sa pagbawas ng bilang ng drop-outs, paglaki ng bilang ng enrolees, at pagiging cooperative ng mga magulang ng mga estudyante sa elementarya at high school sa probinsya ng Zambales. “Dumami rin ang mga batang nag-eenroll mula sa far flung areas. Kaya pwede nating sabihing marami ng Indigenous People o katutubo ang nakatawid na,” dagdag pa ni Bb. Mayden Rondero, School Principal ng San Marcelino Elementary School.

At upang mas maging masigasig pa ang mga bata at mga magulang sa pag-aaral at pagpapaaral, at pagbisita sa mga health facilities ay mayroon ding mga lokal na programa ang bawat munisipyo bilang pagsuporta. Isa na dito ang Pantawid Pananghalian ng Botolan, Zambales, na naglalayong magbigay ng libreng tanghalian sa mga batang nakakatira sa mga Geographically Isolated and Disadvantaged Area (GIDA)—sa mga batang literal na kailangan pang tumawid ng ilang bundok at ilog para lamang makapasok sa eskwela. Ang Pantawid Panghalian ay pinangaralan ng DSWD Field Office III bilang isa sa mga Best Practice ng Central Luzon noong nakaraang taon.

“Aside sa health services na naibibigay ng Rural Health Unit, lahat ng 4Ps beneficiaries sa amin ay libre sa Kainomayan Primary Hospital, even sa laboratory exams. Libre lahat ng hospital fees,” bahagi naman ni Dra. Marion Sengco, isang Physician ng Rural Health Unit, mula rin sa Botolan.

Ang probinsya ng Zambales ay binubuo ng 14 na bayan (1 city and 13 municpalities), 247 na mga barangay. Mayroon 18,331 sambayan mula rito ang benepisyaryo ng Pantawid (4Ps). Kaya naman, upang mas matutukan pa ang tiyak na pag-unlad ng mga ito, napakalaking bagay ng pagkakaunawaan at pagtutulungan ng mga kabahagi ng programa, mula nasyonal hanggang lokal.

Ang naturang konsultasyon ay gagawin din sa anim pang natitirang probinsya ng Gitnang Luzon sa mga susunod na araw, bago matapos ang buwan ng Setyembre. ### (Andyleen C. Feje)