“As business owner, ako more on attitude talaga ang tinitingnan ko. Ang skills natututunan ‘yan pero ang attitude mahirap nang baguhin ‘yan. Ang 4Ps beneficiaries sagana ‘yan sa good attitude, dahil sa FDS (Family Development Session). Kaya plano kong mag-add at mag-hire pa ng 4Ps beneficiaries,” pagbibigay diin ni G. Lenin San Diego, 42, dating Social Welfare Assistant (SWA) sa Local Government Unit (LGU) ng Dinalupihan, Bataan at ngayon ay may-ari na ng isang Enterprise.
Nitong April 27, 2017 ay pormal na ibinigay sa 54 benepisyaryo ng Sustanaible Livelihood Program (SLP) ang kanilang negocart na may kasamang P2,000.00 bilang capital o puhunan at Department of Trade and Industry (DTI) registration at starter kit. Ito ay convergence project ng DSWD, LGU ng Dinalupihan at DTI na nagkakahalaga ng P1,080,000.00, kung saan ang bawat benepisyaryo ay may nakalaang tig P20,000.00.
Ang 54 negocarts na ito ay ginawa ng 14 na welders ng Bumbum Enterprise, at ilan sa kanila ay pawang Pantawid Pamilyang Pilipino Program (4Ps) beneficiaries: sina Tatay Guillermo “Bobby” Lachica, 41, at Tatay Francisco Duque, 49. Sila ay nabigyan ng pagkakataong mag-aral ng Shielded Metal Arc Welding (SMAW) sa pagtutulungan ng SLP at Technical Education and Skills Development Authority (TESDA), kung saan lahat ng mga gamit o equipment at module na kailangan ay sagot ng TESDA. Ang pondong ito ay ibinaba ng DSWD sa LGU ng Dinalupihan sa pamamagitan ng SLP-BUB (Bottom-up Budgeting). May kabuuang 130 ang nagkaroon ng pagkakataong makatapos ng naturang National Certificate (NC) II vocational course at 59 sa kanila ay benepisyaryo rin ng 4Ps. Sila ay nag-aral ng 35 araw, at dumaan sa assessment bilang pormal na pagsukat sa kanilang mga natutunan. Pagkatapos nito’y binigyan din sila ng tig-iisang welding machine.
Bilang dating SWA ng LGU Dinalupihan, isa sa mga naging tungkulin ni G. San Diego ay ang manguna sa community training at employment facilitation, kung saan isang bahagi nito ay ang social preparation para sa mga naging benepisyaryo ng SMAW. Kaya naman nakita niya kung gaano kalaki ang kahandaan nila Tatay Bobby at Francisco, pang emosyonal man, pisikal, o sa skills. Kaya naman, hindi siya nagdalawang isip na kunin sila bilang on-call welders ng kaniyang enterprise.
Si Tatay Bobby ay dating nagtitinda lamang ng petsay, o kaya nama’y kung minsa’y nagtatrabaho sa construction site, kung meron man. Sa katulad ni Tatay Bobby na hindi nakatapos ng elementarya, mahirap ang makahanap ng permanenteng trabaho. Kaya laking tulong, aniya, nang mabigyan siya ng pagkakataong makapag-aral at makatapos ng SMAW. Nakapagpundar na sila ng sariling motor,na hulugan, na may kolong-kolong na kanilang ginagamit bilang service sa pagtitinda ng gulay. Ngayon ay at kilala na rin si Tatay Bobby na karpintero at welder, kung saan kumikita siya ng P400-500 kada araw.
“Hindi ko po naisip na magkakaroon pa ako ng pagkakataon na makapag-aral. Napakalaking tulong po ng SMAW, gumanda po ang buhay namin. Nagkaroon po kami ng pagkakataong makapagpagawa na ng sariling bahay, at hindi na namin kailangan pang makisuno sa aming mga magulang,” kwento ni Tatay Bobby.
Si Tatay Francisco nama’y tila nagkaroon, aniya, ng bagong simula at pagkakataon, dahil siya ay minsan nang nabilanggo. Ngunit sa tulong ng 4Ps kung saan siya ay naging Parent-Leader at ng SLP, nagkaroon siya ng bagong reputasyon.
“Kahit nandito ka lang sa bahay, maraming tanggap na trabaho. Maraming nagtitiwala sa’yo lalo na ‘pag alam nilang may lisensya ka–lisensya sa pagiging NC II holder ng SMAW,” bahagi ni Tatay Francisco.
Ayon kay Tatay Bobby at Tatay Francisco, napakasarap sa pakiramdam na araw-araw nilang nakikita ang mga negocarts na gawa nila na ginagamit bilang pinagkukunan pangkabuhayan ng kanilang kapwa benepisyaryo ng 4Ps.
Mayroong tatlong uri ng carts; fishball, fruits and vegetables, and fish and meat. Ilan sa mga gamit na parte ng starter kit ay kawali, strainer, tong, tray, sangkalan, kutsilyo, hasaan, cooler at timbangan.
Ang mga benepisyaryo ng naturang negocarts ay nagkaroon ng 4-day training na may kinalaman sa entrepreneurial management, bookkeeping, money management, at food and safety, sa tulong na rin ng local department offices ng LGU ng Dinalupihan at DTI. At bilang karagdagang tulong ng LGU ay binigyan din ang mga benepisyaryo ng libreng business permit para sa isang buong taon.
Ang 54 nakatanggap ng negocarts ay pawang mga benepisyaryo rin ng 4Ps. Tatlo sa mga ito ay sina: Tatay Roger Paligutan, 50; Nanay Minerva Yumul, 46; at Nanay Romana Mendiogarin, 40.
Si Tatay Roger ay isang ring solo parent na may anim (6) na anak. Ayon sa kanya, sa hirap ng kanilang buhay ay nararanasan ng kaniyang mga anak na mamulot ng mga pinaglumaang tsinelas upang magsilbing sapin sa paa ng kanilang mga anak. Hindi rin, aniya, nakakapag-aral ng tuloy-tuloy ang kaniyang mga anak, karaniwang humihinto sila sa kasunod na taon, sa kawalan na rin ng panggastos sa kanilang pag-aaral. Taong 2010 ng mapabilang ang pamilya ni Tatay Roger sa 4Ps.
“Galing po ako sa Samar, wala akong kakilala rito. Kaya naman hindi ako naniniwalang may palakasan sa gobyerno. At dahil nga po sa tulong nila ay nabibilhan ko na po ng sapatos at iba pang gamit sa paaralan ang aking mga anak, hindi na rin nila kailangan pang huminto sa pag-aaral,” kwento ni Tatay Roger.
Si Tatay Roger ay dating security guard sa isang junkshop na may kalayuan din sa kanilang tinitirhan. Dahil sa kanyang natanggap na negocart, mas pinili na niyang gamitin ito upang mas mabantayan n’ya rin ang kaniyang mga anak at matutukan ang kanilang kalusugan at edukasyon, ‘pagkat pawang lahat sila ay valedictorian, may academic honors, at masisipag mag-aral.
Si Nanay Minerva naman ay tulad rin ni Tatay Bobby na dating walang sarili bahay dahil s’ya lang din ang nakakapagtrabaho para sa kanilang pamilya sapagkat may kapansanan ang kaniyang asawa. Kaya siya ang pilit na nagtataguyod sa kanilang tatlong (3) anak sa pamamagitan ng pagtitinda ng gulay at pangungutang.
“Malaking tulong po itong bigay sa amin ng programa ng 4Ps at SLP dahil dito ay may sariling bahay na kami, kumikita ng P500.00 kada araw, at hindi na kailangan pang mangutang kung saan-saan,” bahagi ni Nanay Minerva.
Samantalang si Nanay Romana nama’y nagkaroon ng pagkakataong pag-aralin ng kolehiyo ang kaniyang panganay na anak ng Bachelor of Science in Secondary Education major in Agriculture at magtatapos na ngayong taon. Noong una’y nagdalawang isip silang pag-aralin pa ng kolehiyo ang panganay dahil na rin sa kalayuan ng paaralan ng kanilang lugar, magastos. Ngunit dahil na rin sa tulong pinansyal at FDS ay napagtanto ni Nanay Romana na napakahalagang makatapos ng pag-aral ang lahat ng kaniyang mga anak. Kaya naman nang siya ay maging Parent-Leader, ito rin ang mensaheng pilit niyang itinanim sa isipan ng kanyang mga kapwa benepisyaryo ng 4Ps.
“Dagdagan pa po natin ang ating sipag at pursigehing pag-aralin ang ating mga anak. Para sa susunod na panahon ay ‘di na tayo kailangan tulungan ng gobyerno, at tayo naman ang makatulong sa ibang tao,” ito ang iniiwang mensahe ni Nanay Romana para sa mga kapwa n’ya benepisyaryo ng 4Ps at SLP. ### (Andyleen C. Feje)
