Ang mga balakid sa buhay ay hindi hadlang sa pag-abot ng mga pangarap ng Ramirez Family mula sa Bataan. Isa sila sa mga Huwarang Pantawid Pamilyang naniniwalang ang edukasyon ang kanilang magiging susi para sa mas magandang kinabukasan.

Nagkaroon ng konsultasyon ang mga teachers, school coordinators, at health workers mula sa iba’t ibang bayan ng probinsya ng Tarlac, sa pangunguna ng DSWD Field Office III at DSWD Provincial Exntension Office, nitong ika-18 ng Setyembre, sa kabisera ng naturang probinsya. Ang naturang pagpupulong ay may kinalaman sa implementasyon ng Pantawid Pamilyang Pilipino Program o 4Ps.

“Layunin ng activity na ito na magkaroon ng re-orientation para na rin sa mga bagong school coordinators at municipal health workers, tugunan ang mga issues and concerns na hinaharap nila as our partner implementers, at gumawa ng venue kung saan pwedeng mai-share ng bawat schools and health centers ang kani-kanilang best practices,” bahagi ni Ms. Celina Tongson, Regional Compliance Verification Officer ng DSWD Field Office.

Isa sa mga lumutang na best practice ay ang pagpapahiram ng lupa ng isang eskwelahan sa mga magulang, pawang mga katutubong Aeta at 4Ps beneficiaries, upang mapagtaninam ng mga gulay tulad ng sitaw, petchay, sayote, at kalabasa, sa tulong na rin ng mga miyembro ng faculty ng naturang paaralan, at ng agricultural leader nito.

“Dahil ang bayan, ang market, mula sa amin ay 17 kilometers away, at dalawang oras at kalahati kapag nilakad ay pinagagamit namin ang lupa sa eskwelahan para matamnan ng mga magulang, na s’ya nilang binebenta o inuulam,” pagkuk’wento ni Mr. Ferdinand gregorio, Head Teacher I ng Dueg Resettlement Elem. School, ng Brgy. Dueg, San Clemente, Tarlac.

Ayon naman kay Kimberly Vergara, Regional Monitoring and Evaluation Officer ng DSWD Field Office III, ay napakalaking tulong ng mga ganitong pakikibahagi at pagtulong sa pagpapalaganap ng practice na may kinalaman sa communal at backyard gardening, na isa sa bagong inisyatibong nais palaganapin at pagyamanin ng programa. “Nasa vision ng DSWD ang hunger mitigation, at parte rin ‘to ng thrust and priorities ng present administration kaya naman through Family Development Session, we are promoting Bio-Intensive Gardening. Dahil mayroon ng grant for rice subsidy ay malaking bagay ang pakikituwang natin sa pagpo-promote ng communal gardening,” dagdag pa niya.

Ang Department of Education (DepEd) at Department of Health (DOH) ay dalawa sa aktibong ka-partner ng ahensya ng DSWD sa pag-iimplementa ng programang pantawid. Katulong ang DepEd sa pagtitiyak na ang mga anak ng benepisyaryo ng programa ay pumapasok at nag-aaral—mayroong attendance rate na hindi bababa sa 85%. Samantalang katuwang naman ang DOH sa pagtitiyak na ang mga buntis na miyembro ay mayroong post and pre-natal care, at ang mga bata at magulang ay regular na nagpapa-check up sa pinaka malapit na Rural Health Center/ Unit sa kanilang pamayanan. ### (Andyleen C. Feje)

“Hindi ka matatawag na social worker kung hindi mo ibibigay ang best mo, ang buong sarili mo sa paglilingkod. Kung may iilang hindi ka mapasunod at hihinto ka ay lahat ng nagawa mo na ay mababalewala,” bahagi ni Gng. Josephine Saclayan, Municipal Social Welfare and Development Officer (MSWDO) ng Bamban Tarlac, kasabay ng pagkukuwento niya ng mga naging sakripisyo sa trabaho mula pa ng pagputok ng Mount Pinatubo, bilang isang kawani ng gobyerno.

Tulad ni Gng. Saclayan, ay hindi matatawaran ang mga ginawa at ginagawa pang sakripisyo ng mga kawani ng gobyerno para sa mga nangangailangan, sa bulnerableng sektor, lalong-lalo na sa mga katutubo.

Sa bayan ng Bambam, magmula pa ng taong 1998 ay wala ng (recorded) na kaso ng mendicancy sa mga katutubong naninirahan dito. Ang hindi birong gawang ito ay napagtagumpay ng bayan sa tulong na rin ng mga proyektong bigay ng Local Government Unit (LGU) at partner National Government Organizations (NGOs) tulad ng University of Sto. Tomas (UST).

“Ang kailangan po ng mga kapatid nating katutubo ay edukasyon. Ang kailangan nila ay ligtas at libreng transportasyon upang sila ay makarating sa paaralan,” dagdag pa ni Gng. Saclayan. Kaya naman, ngayong buwan ng Setyembre ay nangangalap na ng datos ng mga elementarya at sekondaryang mabibigay nitong educational assistance, ang LGU. Plano ng munisipyo sa susunod na taon ay dagdagan ng isa pang “Love Bus” na esklusibo para sa mga estudyanteng Aeta sa Bamban, Tarlac na maghahatid-sundo sa kanila sa eskwela.
Ang “Love Bus” ay isang proyekto ng lokal na pamahalaan ng Bamban, sa pangunguna ng kanilang Local Chief Executive, na naglalayong magbigay ng agaran, libre, at may seguridad na transportasyon para sa mga mahihirap na mag-aaral na nakatira sa mga remote areas ng naturang bayan; hatid-sundo ang mga bata ng tatlong bus.

Dahil dito ay dumami ng mahigit 50% ang mga nag-aaral na bata sa Bamban, matapos ang pitong (7) na taong implementasyon. At higit pa riyan, ayon sa mga magulang ng mga bata ay hindi bababa sa P13,000.00 kada bata ang natitipid nila sa kada taon.
Ang bawat apat (4) na Sitio rin ng Barangay Anupul (Sitio Gayaman, Mabilog, Malasa, at Mauricia), na pawang mga katutubo ang naninirahan, ay mayroong mga kani-kaniyang Barangay Health Workers, Barangay Nutrition Scholars (BNS), at motorcycle services na kanilang nagagamit kapag may kailangan dalhin sa ospital. Kaya naman agarang nakakaabot ang mga health services sa kanilang mga pintuan. Mayroon ding dalawang Day Care Centers sa naturang barangay, at nakalatag na rin ang pagpapatayo pa ng dalawang Supervised Neighbourhood Play (SNP) sa dalawa pang barangay.

Kilala rin ang barangay Anupul bilang partner-community ng UST. “Kami dito sa Barangay Anupul ay partner-community na ng UST. ‘Di tulad ng adopted community, na dole out, kami ay may counterpart rin, hindi man monetary, sa bawat proyektong nilalaan sa amin,” pagpapaliwanag ni Gng. Lucia Guya, Day Care Center Worker ng Sitio Mabilog, Bamban, Tarlac. Sa tulong ng UST, mula ng taong 1998 ay nagkaroon na ng pagkakataong makapag aral muli ang mga matatandang katutubo, sa pamamagitan ng Distance Education o Radio-Based Instruction (RBI) Program (read more: http://www.deped.gov.ph/als/programs). ### (Andyleen C. Feje)

“Sa’yo magmumula ang pagbabago,” “Laban, bangon Pilipino,” “Sa tamang panahon, tagumpay ang idadamit sa’tin ng panginoon,” ay ang ilan sa mga hindi makakalimutang linya sa kauna-unahang Expanded Students Grant-in-Aid for Poverty Alleviation (ESGP-PA) Song Writing Contest na ginanap nitong ika-7 ng Setyembre 2017, sa WalterMart, San Agustin, City of San Fernando, Pampanga. Ito ay may temang “Aktibong pamahalaan at mamayan magkatuwang sa pagpapaunlad ng sarili at bayan.”

Layunin ng naturang patimpalak na ipamalas ang mga natatanging talento ng ESGP-PA grantees sa pag-awit at paglikha ng kanta, kasabay ng pangangalap ng magiging background music ng ahensya, ng DSWD Field Office 3, sa kanilang mga promotional videos at iba pang adbokasiya.

“Ipakita natin sa publiko how amazing it is, kaagano ka fulfilling ang magtulungan para sa kaunlaran ng bayan at mga mamamayan,” bahagi ni Assistant Regional Director for Administration (ARDA) Irene Crespo.

Ang Sulong Pinoy ng Aurora State College of Technology (ASCOT) ang ititanghal na “grand champion” ng naturang patimpalak. Ayon sa mga hurado ay sinasalamin nito ang mantra ng DSWD: Maagap, May Malasakit, at Mapagkalingang Serbisyo. Ginawaran naman ng ikalawang p’westo ang Sama-Sama Tayo ng Bulacan State University (BSU), at nasungkit naman ng Tayo Na Sa Bagong Umaga ng Pampanga State Agricultural University (PSAU) ang ikatlong p’westo. Nabigyang pagkilala rin ang Pagbabago Ay Parating Na ng Ramon Magsaysay Technological University (RMTU), Susi Sa Kinabukasan ng Tarlac Agricultural University (TAU), Kabataan Kumilos Ka ng Bataan Peninsula State University (BPSU), at Ang Yakap ng Tarlac State University (TSU).

“Today we both literally and figuratively hear the voices of the youth. Mga kabataan sabi nga ni Rizal ang s’yang pag-asa ng bayan. Kaya naman muli salamat, salamat sa pagbahagi ng inyong talento, at salamat na mag-uli sa mga susunod pang panahon ‘pagkat naniniwala kaming hindi sa pagsulat at pagkanta matatapos ang inyong kontribusyon sa bayan,” ani Ms. Tomasa T. Lirio, Regional Program Coordinator ng Pantawid Pamilyang Pilipino Program (o 4Ps).

“Bilang kabataan, dapat mayroon tayong layuning maisulong ang Pilipinas,” pagbibigay diin pa ni Allysa Angelica Carriaga, isang ESGP-PA Grantee, mula sa ASCOT.

Ang ESGP-PA ay isang partnership-program ng DSWD at Commission on Higher Education (CHED), kabahagi rin ang Department of Labor and Employment (DOLE) at Department of Budget and Management (DBM) na naglalayong magbigay ng may kabuuang P60,000.00 sa bawat napili at deserving college students sa ilalim ng 4Ps kada taon, na kanilang magagamit bilang stipend, pang-tuition, allowance, at pambili ng libro at ibang pang mga kailangan sa pag-aaral. ### (Andyleen C. Feje)

“Iwasan natin ang mercy compliance. Hindi natin gusto sa programa na isipin ng mga magulang at bata na kahit hindi sila pumasok sa eskwela ay makakakuha pa rin sila ng cash grant. Gusto nating turuan ang mga beneficiaries na pumasok araw-araw dahil naniniwala tayo sa ating mga benepisyaryo at naniniwala tayong malaki ang maitutulong ng pagpasok araw-araw sa pagkatuto ng mga bata.” Ito ang isa sa mga usaping binigyang diin ni Bb. Celina Tongson, Regional Compliance Verification Officer sa 2017 Pantawid Pamilyang Pilipino Program (o 4Ps) Consultation with Partners para sa probinsya ng Zambales na ginanap kamakailan sa Olongapo City.

Ang layunin ng naturang consultation meeting, ani G. Jasper Nicolas, Provincial Link ng 4Ps sa Zambales, ay ang makakalap ng reports mula sa mga partner implementers ng programa mula sa Department of Education (DepEd) at Department of Health (DOH). Dahil walang kakayahan ang DSWD Field Office III na i-orient ang lahat ng mga local partners ay naniniwala ito na ang mga piniling dumalong school principals, municipal health officers, at iba pa, ay ang magiging tulay ng ahensya para sa pagpapadaloy ng mga mahahalagang impormasyon hingil sa pagpapatupad ng programa, dagdag ni G. Nicolas.

Kung usapang “partner” lang din nama’y hindi binigo ang ahensya ng mga dumalo sa naturang konsultasyon. Ayon kay Bb. Jane P. Jose, School Principal ng San Miguel High School, sa San Antonio, Zambales, “Sa DepEd po ay may forever. Hindi namin sinusukuan ang mga bata para maibalik sila sa eskwela, gamit ang lahat ng possible interventions. Kaya ka-partner n’yo po kami sa laban na ‘to.”

Sinang-ayunan naman ito ng iba pang kabahagi sa plenaryo. Ayon pa sa kanila ay napakalaki ang naging ambag ng programang Pantawid sa pagbawas ng bilang ng drop-outs, paglaki ng bilang ng enrolees, at pagiging cooperative ng mga magulang ng mga estudyante sa elementarya at high school sa probinsya ng Zambales. “Dumami rin ang mga batang nag-eenroll mula sa far flung areas. Kaya pwede nating sabihing marami ng Indigenous People o katutubo ang nakatawid na,” dagdag pa ni Bb. Mayden Rondero, School Principal ng San Marcelino Elementary School.

At upang mas maging masigasig pa ang mga bata at mga magulang sa pag-aaral at pagpapaaral, at pagbisita sa mga health facilities ay mayroon ding mga lokal na programa ang bawat munisipyo bilang pagsuporta. Isa na dito ang Pantawid Pananghalian ng Botolan, Zambales, na naglalayong magbigay ng libreng tanghalian sa mga batang nakakatira sa mga Geographically Isolated and Disadvantaged Area (GIDA)—sa mga batang literal na kailangan pang tumawid ng ilang bundok at ilog para lamang makapasok sa eskwela. Ang Pantawid Panghalian ay pinangaralan ng DSWD Field Office III bilang isa sa mga Best Practice ng Central Luzon noong nakaraang taon.

“Aside sa health services na naibibigay ng Rural Health Unit, lahat ng 4Ps beneficiaries sa amin ay libre sa Kainomayan Primary Hospital, even sa laboratory exams. Libre lahat ng hospital fees,” bahagi naman ni Dra. Marion Sengco, isang Physician ng Rural Health Unit, mula rin sa Botolan.

Ang probinsya ng Zambales ay binubuo ng 14 na bayan (1 city and 13 municpalities), 247 na mga barangay. Mayroon 18,331 sambayan mula rito ang benepisyaryo ng Pantawid (4Ps). Kaya naman, upang mas matutukan pa ang tiyak na pag-unlad ng mga ito, napakalaking bagay ng pagkakaunawaan at pagtutulungan ng mga kabahagi ng programa, mula nasyonal hanggang lokal.

Ang naturang konsultasyon ay gagawin din sa anim pang natitirang probinsya ng Gitnang Luzon sa mga susunod na araw, bago matapos ang buwan ng Setyembre. ### (Andyleen C. Feje)

Abot kamay na ng cluster barangay, Quezon, Nueva Ecija ang napagkaisahan nilang proyekto para sa kanilang komunidad.

Nagsama-sama ang apat na barangay ng Quezon, Nueva Ecija, para sa iisang layunin na mabigyang solusyon ang problema sa pagbaha tuwing sasapit ang tag-ulan. Ayon sa mga residente, kalimitang umaabot at nagtatagal mula dalawa hanggang tatlong araw ang baha, kung kaya nangangamba sila sa kanilang kaligtasan at kalusugan.

Ang mga barangay Brgy. I, II, Doña Lucia at Dulong Bahay ang bumubuo sa kabayanan ng bayan ng Quezon at sentro ng komersyo na kinaroroonan ng mga pangunahing serbisyo sa mga mamamayan.

Kaya laking pasasalamat ng mga community volunteers ng Quezon na sa wakas ay mauumpisahan na ang kanilang napagkaisahang proyekto na drainage canal. Ito ang tutugon sa pagsasaayos sa mga daluyan ng tubig sa mga apektadong purok ng mga nasabing barangay na siyang inaasahang solusyon sa problema ng pagbaha.

“Nagpapasalamat kami dahil dumating ang Kalahi dito sa Quezon noong 2014. Hindi po kayang bayaran ng pera ang mga natutunan namin sa kalahi-CIDSS. Balewala lahat ang mga pinagdaan naming hirap. Hindi lang naman kaming mga volunteers ang makikinabang sa proyektong ito, kundi ang buong komunidad at mga susunod na henerasyon,” ito ang buod ng mensahe ni Rodel Cruz, 56, Barangay Sub-Project Management Chairperson, sa ginanap na groundbreaking ceremony kanilang drainage canal sub-project.

Dagdag naman ni Belinda Caerlan, 38, Procurement Team Head, “Masayang masaya po kaming mga volunteers dahil magsisimula na ang aming proyekto na siyang katuparan sa aming pangarap. Maraming salamat po sa kalahi-CIDSS dahil matutugunan na ang aming problema.”

Ang proyekto ay may kabuuang halaga na 12,000,000 milyong piso at 1,720 kabahayan ang makikinabang dito.

Pinasalamatan naman ni Mayor Mariano Cristino Joson, ang mga community volunteers at Area Coordinating Team ng Quezon, na hindi sumuko kahit muntik nang hindi matuloy ang proyekto. “Kayong mga volunteers ang nagpakahirap dito at gusto ko ring pasalamatan si Darwin Nazal, ang Area Coordinator ng Quezon sa kanyang kasipagan.”

Ang DSWD Kalahi-CIDSS ay gumagamit ng pamamaraang community-driven development, kung saan mga residente ang mismong tutukoy sa pangangailangan ng komunidad at pipili at magpapatupad ng mga akmang solusyon dito. Sila rin ang bumuboto kung aling mga barangay ng munisipyo ang mapopondohan ng programa.

“Sana ay palawigan pa natin ang ating ugnayan at pagtatrabaho. Bilang volunteer kayo ang bida ng ating programa, kami at ang bayan ng Quezon ay nandito lamang upang umantabay para sa patuloy na pagdaloy ng mga proyekto dito sa inyo,” ito ang mensaheng iniwan ni Lilia Ediza, Regional Program Coordinator ng Kalahi-CIDSS Region III sa mga community volunteers ng Quezon. ### (Jeffrey D. Pelariza)

The Department of Social Welfare and Development (DSWD) Field Office III has prepositioned relief goods to the six (6) provinces of Central Luzon in support of the local government’s disaster relief operations.

Ms. Editha Diaz, Administrative Officer IV of the DSWD Field Office III said that 10,089 family food packs were prepositioned to the DSWD satellite warehouses in the six provinces of Central Luzon with the following breakdown: Aurora (8,064 packs); Bataan (479); Bulacan (474); Nueva Ecija (517); Tarlac (490); and Zambales (65).

Aside from this, the DSWD FO III warehouse has available 10,143 family food packs and non-food items like laminated sacks, blankets, mosquito nets, plastic mats, malong, and cooking utensils, Diaz added.

As part of the disaster preparedness, DSWD FO III has convened all its quick response teams (QRT) and maintains close coordination with the Regional Disaster Risk Reduction and Management Council (RDRRMC) in the region and local DRRMC in the local level.

As of 1:00 P.M. today, the QRT on duty has not received reports of affected areas in the region. The QRTs will continue to monitor the weather conditions for the possible effects of typhoon ‘Maring’in the region. ### (Evelyn T. Manalo)

“The start of BER months signals mendicancy. Mendicancy breeds hazards, degrades dignity, and breeds crime which leads to exploitation. This issue is multi-dimensional (Ang simula ng BER months ay s’ya ring hudyat ng mendicancy. Ang mendicancy nama’y nagdudulot ng mga panganib, at nagbubunga ng krimen na s’ya namang nagiging dulot ng eksploystasyon. Ang isyung ito ay multaydimensyunal),” ito ang ilan sa mga naging mensahe ng DSWD Field Office III Regional Director, Gemma B. Gabuya sa kakatapos na ikalawang pagpupulong ng Task Force Kalinga: Sagip Katutubo, na ginanap sa bayan ng Porac, Pampanga, August 14.

Ang Task Force Kalinga: Sagip Katutubo ay isang inter-agency committee na naglalayong makabuo ng koordinasyon, makakolekta ng mga plano, at magsilbing taga-pagimplementa ng mga tama at nararapat na interbensyon para sa mga biktima ng issue ng mendicancy o pamamalimos at panlilimos. Ang pangkalahatang layunin nito ay tuluyan ng mabura ang mga kaso ng mendicancy sa Gitnang Luzon.

“Ang pagbuo ng ganitong task force ay napapanahon. Para makita ng lahat na hindi pamamalimos at panlilimos ang solusyon. Ang kailangan namin ay farm to market road,” sabi ni Barangay Captain Benzon King, ng Barangay Inararo. Ang naturang barangay pati na rin ang Barangay Villa Maria ay ilan sa mga napag-alamang red sites areas sa bayan ng Porac, kung saan may mga kaso ng katutubong patuloy na tumatangkilik sa kultura ng panlilimos at mga panganib na kaakibat nito. Naniniwala rin si Capt. Benzon na kung tamang tulong ang maibibigay sa kanilang mga katutubo ay magkakaroon sila ng tunay na pag-unlad, tulad ng pagkakaroon ng farm to market road na kanilang kailangan sa paghahatid sa merkado ng kanilang mga tanim na gulay at prutas.

Ang DSWD Field Office III, kasama ang National Commission on Indigenous Peoples (NCIP), ay ang ulo ng nasabing kumite. Ilan sa mga aktibong miyembro ng kumite ay ang mga nasyonal na ahensya tulad ng Philippine Information Agency (PIA), Department of Health (DOH), Department of the Interior and Local Government (DILG), Philippine National Police (PNP), at Commission on Human Rights. Kasama rin ang mga Local Government Units (LGUs) na may mataas na kaso (red flag identified sites) ng mendicancy tulad ng bayan ng Porac at Floridablanca sa lalawigan ng Pampanga; bayan ng Capas at Bamban sa lalawigan ng Tarlac; at bayan ng Botolan, sa lalawigan ng Zambales; media partner tulad ng CLTV36; at iba pang aktibong Civil Society Organizations (CSOs).

“Malaking tulong ito para sa mga katutubo. Makakatulong ito para matutukan ang maling pagkilala at pagtanggap ng mga tao sa kultura ng pamamalimos,” bahagi ni Barangay Captain Rogelio Valencia, mula sa Barangay Villa Maria, na kabahagi rin sa pagpupulong.

Ilan sa mga nakalatag na mga aktibidad ng kumite para sa mga katutubo ay ang Donor’s Forum na pangungunahan ng mg CSOs at Indigenous Peoples Mandatory Representatives (IPMRs), sportsfest para sa darating na buwan ng Indigenous Peoples (IPs) sa darating na Oktubre, PaskuJuan (Pasko ni Juan) o Christmas Celebration, at IP Health Summit ngayong buwan, na pangungunahan naman ng DOH.### (Andyleen C. Feje)