“Kapag sinabing katuray, solo parents ang agad na papasok sa isip ng mga taga Bulacan,” pagmamalaki ni Ma. Victoria Morelos, Municipal Social Welfare and Development Officer (MSWDO) ng Bulakan.

Mga puno ng katuray sa Brgy. San Francisco na itinanim noong 2015.

Batay sa pag-aaral ng Bulacan State University (BSU), nasa critical level na ang polusyon ng ilog sa Bulakan. Ito ay may malaking epekto sa mga isdang nahuhuli ng mga residente. Upang mabawasan ang polusyon, inerekomenda ang pagpapatubo ng mga halaman na may phytoremediation properties o kakayahang mag-absorb ng mga polusyon. Isa sa mga ito ay ang puno ng katuray.

Ang Katuray and Cotton Tree project ay isa sa mga natatanging proyekyo ng mga solo parents sa Bulakan.

Pagpuputol ng mother tree ng katuray.

Nagsimula ang proyekto noong 2015 na hanggang ngayon ay patuloy na isinasagawa. Kaagapay sa programa ang Solo Parents Federation (SPF) ng Bulakan. Sila ang nangunguna sa pagtatanim at pangangasiwa sa programa. Napapadali ang implementasyon ng programa dahil malaki ang kanilang naging papel dito.  Nag-iwan sila ng marka. Sa tuwing maririnig mo ang salitang katuray, maaalala mo na ito ay proyekto ng mga solo parents. 

Pagpuputol ng mga sanga na ipupunla.

Ang pagtatanim ng katuray ay naging bahagi ng implementasyon ng Climate Change Adaptation and Mitigation – Disaster Risk Reduction (CCAM-DRR). Kaakibat nito ang sampung araw na cash-for-work. 

Ang cash-for-work ay maituturing na karagdagang kabuhayan sa mga solo parents. “Nagkaroon ng pagsasama-sama ang mga benepisyaryo, [parang naging] family na sa pagtatanim ng katuray.” Ito ang nakikita ni Josephine Delos Santos, president ng SPF, na naidulot ng programa sa kanila, bukod pa sa pagkakaroon ng karagdagang kaalaman.

Kaagapay ang Solo Parents Federation sa pagtatanim ng katuray.

Mayroong mga nursery ang bawat barangay na kung saan pinupunla ang mga katuray bago itanim. Katuwang naman dito ang Pag-asa Youth Association of the Philippines (PYAP) ng Bulakan. Maliban sa katuray, pinupunla rin dito ang mga karumata, cotton tree at luyang dilaw.

Mga punla ng katuray sa nursery ng Brgy Balubad.

Malaki ang kontribusyon ng mga kabataan sa programa lalo na sa pag-aalaga ng mga punla na binabahagi sa ibat-ibang barangay. Ayon kay Angel Almario, secretary ng PYAP-Bulakan, “ang mga nakukuha namin sa cash-for-work, ‘yon din po ang ginagamit namin para mas maparami pa ang mga halaman na ma-distribute sa barangay.” Ito ay sa pamamagitan ng pagbili ng mga kagamitan na maaaring magamit sa nursery.

Mga puno ng katuray sa gilid ng Joggers’ Road.

Sa kabuuan, layon ng Bulakan na palawakin ang kaalaman ng mga mamamayan sa mga indigenous na halaman tulad ng katuray at bulak. Naniniwala rin sila na malaki ang naitutulong nito sa climate change. 

Hanggang ngayon, kahit walang cash-for-work, patuloy pa rin ang pagpapatupad ng programa. Itinuturing na ito na bahagi ng pang-araw-araw na pamumuhay sa Bulakan.  Ito ay dahil sa patuloy na pagsuporta ng mga katuwang at kaagapay hindi lang sa pagtatanim ng katuray pati na rin sa programang lumalaban sa epekto ng climate change.

image_pdfimage_print